Wanneer de studies vorderen, wordt een student zelfstandiger en verhoogt de druk. Je blijft je als ouder verantwoordelijk voelen. Je wil je student opvolgen, motiveren, steunen of tot de orde roepen, maar je weet niet altijd hoe. Een explosieve reactie op een goedbedoelde opmerking is soms heel frustrerend. Je wil graag een band met je student, zodat hij bij je terecht kan met problemen. Als er een probleem is, wil je ook tot hem kunnen doordringen.
Een probleem?
Problemen zijn vaak tegengestelde verwachtingen. Je student vertoont niet het gedrag of resultaat dat jij verwacht. Wat jij als een probleem ervaart, is dat voor je student misschien niet. Daarom: pick your battles. Problemen waar je geen invloed op hebt, moet je loslaten. Het probleem oplossen kost je soms meer moeite en frustratie dan het probleem zelf.
Je kan een goed gesprek niet forceren, maar wel aanbieden. Je student apprecieert zeker dat hij bij jou terecht kan. Weet dat jongeren heel vaak bij elkaar steun en herkenning vinden. Wees niet teleurgesteld als de diepgaande gesprekken uitblijven.
Hoe start je een goed gesprek?
- Spreken in plaats van preken
- 'Ben je nu nog altijd op die smartphone bezig?' Commentaar geven heeft vaak een averechts effect. De student krijgt het gevoel dat hij zich moet verdedigen.
- Formuleer je negatieve oordelen in de vorm van feedback. Vertel wat je feitelijke ziet ('Je bent al vanaf 11 uur met je smartphone bezig'), hoe jij dat interpreteert ('Dat geeft mij het gevoel dat je niet met je studies bezig bent') en wat dat met je doet ('en daar ben ik heel bezorgd om.'). Daarmee heb je duidelijk jouw kant van het verhaal verteld, maar dat leidt niet noodzakelijk meteen tot verandering. Zie het als de start van een goed gesprek. Blijf niet hangen bij je grote gelijk, maar luister ook naar je student en aanvaard zijn mening.
- Vergeet niet af en toe positieve feedback te geven. 'Ik zie dat je je smartphone maar heel kort vastneemt elke dag. Dat geeft mij de indruk dat je heel gefocust met je studies bezig bent en dat maakt me heel trots!'
- Laat oma thuis
- 'Drink meer water, dat is beter voor je dan al die koffie.' Ongevraagd advies vindt niet gemakkelijk grond. Er zit vaak een oordeel achter en is heel gebiedend. Pas op voor suggestieve vragen, waarbij je een advies vermomt als vraag, bijvoorbeeld: 'Je drinkt wel erg veel koffie, nee?'. Advies waar om gevraagd wordt, komt veel beter aan. Laat oma (= oordelen, meningen en adviezen) dus thuis.
- Bied een luisterend oor
- Je kan je student af en toe een uitlaatklep bieden door zelf een gesprek te starten over hoe het blokken lukt. Start met een oprecht geïnteresseerde vraag. 'Hoe lukt het je om de blok vol te houden?' Zorg voor een goed moment en goede plaats om die vraag te stellen. Een moment waarop je volledig aandachtig kan zijn voor je student.
- Een goed gesprek is tweerichtingsverkeer. Laat je student genoeg tijd om zelf te vertellen en probeer je student vooral aan het woord te houden. Kijk hem aan, bevraagt wat je niet helemaal begrijpt, vat in je eigen woorden samen wat hij vertelt en probeer je in te leven. Luister en aanvaard zijn mening.
- Hulp aanbieden, niet overnemen
- 'Moet ik je opvragen?' Als je concrete hulp aanbiedt, geef je eigenlijk ook aan dat de student deze hulp nodig heeft. Studenten moeten het uiteindelijk alleen klaren. Je kan de blok niet overnemen, het examen niet in hun plaats doen. Probeer geen problemen op te lossen in hun plaats.
- Laat je student zelf invullen hoe jij kan helpen. Stel dus open hulpvragen: 'Kan ik je helpen met iets?'.
- Aanmoediging en complimenten
- 'Je werkt heel hard en geconcentreerd, chique!' Complimenten zijn heel belangrijk. Doe moeite om regelmatig het positieve te benoemen, uiteraard zonder gemaakt over te komen. Dat geeft je student vleugels. En het creëert een positieve sfeer waarin een goed gesprek over de blok kan starten.
- Blijf altijd geloven in je student
- Geef je student niet te snel op. Blijf hem aanmoedigen en gesprekken aanknopen. Sommige jongeren hebben meer tijd nodig om echt volwassen te worden.
Meer vragen?
Met vragen over opvoeding kan je het hele jaar door terecht bij de opvoedingslijn.
